Osmanlıda Divan Üyeleri ve Görevleri

  

     Veziriazam ( Sadrazam )

•  Günümüzde başbakan konumundaki sadrazam, padişahın mutlak vekili olup yönetimde padişahtan sonra en yetkili kişidir ve devletin en yüksek rütbeli memurudur.
•  Büyük devlet memurlarının tayini ve görevden alma işlerinden sorumluydu. Padişah sefere çıkmazsa serdarıekrem unvanıyla ordunun başında bulunurdu.

     Vezirler

• Çeşitli devlet işlerinde yetişmiş kişilerdi. Devlet işlerinde görüşlerine başvurulur ve veziriazamın verdiği işleri yaparlardı. Günümüzdeki devlet bakanları konumundadırlar. 

     Kazaskerler

• Divanda büyük davalara bakmak, kadı ve müderrislerin tayinlerini yapmak ve görevden almak kazaskerlerin göreviydi. Bugünkü anlamda milli eğitim ve adalet bakanının görevlerini yaparlardı.    

     Defterdarlar

•  Maliyenin başında bulunan, gider ve gelirlere bakan görevlidir. Başlangıçta bir tane iken, sınırların genişlemesi ile sayıları üçe çıkmıştır. Günümüzde maliye bakanı konumundadır.

     Nişancı

•  Divandan çıkan belgelere, padişah adına yazılacak fermanlara, beratlara ve namelere hükümdarın imzası olan tuğrayı çekerlerdi.
•  Fethedilen toprakları tapu tahrir defterlerine yazar, toprakların dirliklere dağıtımını yapardı. Bunun yanında kanunları çok iyi bilir, gerektiğinde Divanda açıklamalarda bulunurdu.
•  Yabancı devletlerle yapılan yazışmaları ve antlaşmaları da takip ederdi. Bu yönüyle dışişleri bakanına benzer bir görev üstlenmiştir. 
•  Tapu kadastro kayıtlarını tutar, emrindeki kalemlerle yazışmaları düzenlerdi.

     Kaptanıderya

•  Donanma ve denizcilikten sorumluydu. XVI. yüzyılda Divan üyesi durumuna gelmiştir.

      Şeyhülislam

• Divanın doğal üyesi değildi. Ancak Divanda alınan kararların İslamiyete uygunluğuyla ilgili fetva verirdi. Zamanla ilmiyle sınıfının en üstünde bulunan görevli haline gelmiştir.
• Şeyhülislamın Divanda alınan kararların dine uygun olup olmadığına karar vermesi, Osmanlı devlet yönetiminde din kurallarının etkili olduğunu gösterir. Bu nedenle Osmanlı Devleti' nde teokratik uygulamaların olduğu söylenebilir. Devletin teokratik özelliği Yavuz Sultan Selim' in Mısır Sefer' inden sonra halifelik makamının Osmanlı padişahlarına geçmesiyle güçlenmiştir.

     Yeniçeri Ağası

• Yeniçeri ağası Divan toplantılarına katılmaz, ancak yeniçerileri Divanda alınan kararlarla ilgili olarak bilgilendirirdi. Divan toplantısının yapıldığı günlerde Divanıhümayuna yeniçerilerle ilgili bilgi verirdi. Vezir rütbeli birisi yeniçeri ağası yapılırsa Divan toplantılarına katılırdı.