Osmanlı Denizcilerinin Okyanustaki Faaliyetleri


     Osmanlı Denizcilerinin Akdeniz ve Hint denizindeki seferleri hakkında çok şey bilinmemesine rağmen, denizcilerimizin Atlas Okyanus' ndaki seferleri hakkında hemen hemen hiçbir ciddi bilgi yoktur. Türk denizcilerinin Atlantik' teki seferlerini başta İngiliz kaynaklarından öğreniyoruz.

     Piri Reis, XVI. asrın ilk yıllarında Amerika' dan bahsetmiş, hatta iki büyük Amerika haritası çizmiştir. Barbaros Hayrettin Paşa' da Yeni Dünya ile ilgilenmiştir. Kaptan-ı Derya atanmak üzere devrin Sadrazamı Damat İbrahim Paşa ile görüşmek için Haleb' e gittiği zaman, Türk İmparatorluğunun başbakanına, Amerika' ya İspanyollar gibi deniz seferleri yapılmasını teklif etmiş, fakat paşa buna lüzum görmemiş ve izin vermemiştir. Gene Barbaros Hayrettin Paşa, dikte etmek suretiyle yazdırdığı, "Gazavat" adlı hatıralarında Türklerin Sebte Boğazı dedikleri Cebel-i Tarık Boğazı' ndan çıkarak Atlantik' e açıldığından birçok defalar bahseder.

     Murad Reis' in XVII. asırn ilk yarısındaki Atlantik seferleri pek ünlüdür ve Batı edebiyatında derin tesirler yapmıştır. Seferlerinin en ünlüsü, 12 Kadırga ile müteşekkil bir filo ile yaptığı 1627 İzlanda seferidir. Manş denizinden Kuzey denizine geçerek, Danimarka ve Norveç kıyılarını bombardıman eden Türk amirali, 1627 yılının 20 Haziran günü Kuzey Kutup dairesine erişerek İzlanda kıyılarına demir atmıştır. Türkler, 16 Temmuz' a kadar tam 26 gün İzlanda' ya hakim olmuştur. Daha sonra Türk denizcileri, New Roundland Adası' na ve Kanada' nın Labredar ve St. Lawrence kıyılarına seferler yaparak Amerika' ya erişmişlerdir. 

     1655' te Türkler, Bristol Kanalı üzerindeki Lundy adasını ele geçirerek burasını Kuzey Atlantik' teki 30-40 kadırgadan müteşşekkil filoların üssü haline getirmişlerdi. 1627 Ağustos' unda 10 gün içinde 27 İngiliz gemisi, Türkler tarafından zaptedilmiştir. 19 Haziran 1631 gecesi İrlanda' nın Baltimore Limanı' nın Türk korsanları tarafından zaptı, derin etkiler yapmış, bu olayı ünlü şair Thomas Usborne Daways 56 mısralık uzun bir şiir yazrak terennüm etmiştir.

Yorumlar