Osmanlı Devleti' nde hükümetle, eyaletler ve sancaklar arasında haberleşme karşılıklı olarak sai (koşucu), ulak, çapar, Tatarlar isimleri altında hususi olarak yetiştirilmiş ve denenmiş adamlarla temin edilmiştir.
Tatarlar, sadrazam vesair vükela ve vüzera dairelerinde ve eyaletlerde sancaklarda uzun süre hizmet etmiş, terbiye edilmiş, deneme ile sadakatları anlaşılmış kimselerden seçiliyordu. Muntazam postalar tanzim edilmemiş olduğundan haber, Tatarlar vasıtası ile gönderilir, bu cihetle her vezir dairesinde bir Tatar ağası ve Tatar odabaşısı taht-ı idaresinde kırk elli nefer Tatar bulunurdu. Bu hizmeti binicilikte mahir Tatarlar ifa edegelmişlerse de, sonraları her sınıftan kimseler dahil olmakla cümlesine Tatar denilmiştir. Tatar, yola çıkarken; hayat, cevvaliyet, sıhhat ve neşe timsalidir. Sakalı, bıyıkları tel tel bükülmüş, uzun kalpağı çapkınca yana yıkılmış ve kolları yırtmaçlı, kırmızı çuha yahut parlak renkte başka kumaş ile kapalı olan uzun kürklü kaputun ve gocuğunun etekleri, bindiği atın gerisine doğru uzanır. Geniş şalvarıi güzel çizmeleri, parlak ve son derece temizdir; atın sırtındaki parlak sathıyen eğer, at takımları, gümüş kakmalarla süslü, çifte tabancalı, kehribar ağız çubuk ile Tatar, gerçekten çok şık, görülmeye değer, hasılı bir cephane levazım deposudur. Yolculuk sırasında çok kahve içer, enfiye kullanır. En büyük sıkıntıları uykusuzluktur. Umumiyetle iyi para alırlar, kendilerine emanet edilen mektup, poliçe vs kaybolması halinde zayi olan miktar Tatar esnafı tarafından sahiplerine tazmin edilir. Tatarların seferlerini Tatar ağaları tanzim eder. Batılı bir seyyah hatıratında; " Tatarlar Tahran-İstanbul arasını on iki günde alıyorlar " demektedir.
Tatar, gece gündüze at üstünde olup, menzillerde hayvan değiştirir ve birkaç dakika anca dinlenir, birkaç lokma birşeyler yer, kafileleri umumiyetle posta çantaları yüklenmiş iki veya üç hayvandan oluşur, yanlarında iki veya üç zaptiye bulunur. Kendilerine her yerde yol verilir, verilmediği taktirde kamçı veya kılıçlarının yassı tarafı ile adam dövmesini bilirler. Cumartesi günü sabah erkenden Trabzon' dan hareket eden posta tatarı, 109 saat veya 4.5 hün sonra postasını Doğu Beyazıt' ta İran çaparına teslim etmektedir.
Yorumlar
Yorum Gönder