İl Bilge Katun

 


    Gök Türk katunu (imparatoriçe). Türk tarihinin büyük şahsiyetlerinden İlteriş Kutluğ Kağan' ın zevcesi ve Bilge Kağan' la Kül Tegin' in anasıdır.

     İl Bilge ad olmayıp bütün eski Türklerde adet olduğu üzere unvandır. İl, "devlet ve millet", bilge "bilgili" demek olduğuna göre bu üç kelimeli tamlama "ilin bilgili imparatoriçesi" anlamına gelmektedir. Türk soyundan bir prenses olduğu muhakkak olmakla beraber kimin kızı olduğu, doğum ve ölüm tarihleri belli değildir.

     Kül Tigin anıtından anlaşıldığına göre, İlteriş Kutluğ Kağan' ın ihtilal bayrağını açtığı 681 yılında onunla evli bulunuyordu.

     Bilge Kağan ağzından yazılıp 732' de dikilen Kül Tigin anıtında, Kül Tigin' i yetiştirmiş olması dolayısıyla kendisinden kısaca bahsolunmaktadır. Babası İlteriş Kutluğ Kağan öldüğü zaman 7 yaşında kalmış olan Kül Tigin' in "Umay gibi" olan o kadın tarafından yetiştirildiği ifade olunmuştur. Mübalağaya hemen hiç bir yer verilmeyen Orhon yazıtlarında bu kadının şefkat Tanrıçası olan Umay' a benzetilmesi, meziyet ve faziletinin en büyük delilidir.


Kaynak: Atsız - Türk Ansiklopedisindeki Yazıları

Yorumlar